اینترپل یا پلیس بین‌الملل

اعلان‌های بین‌المللی اینترپل

این اعلامیه‌ها، انتشار ‌نامه‌هایی بین‌المللی هستند که توسط دفاتر ملی مرکزی در کشورهای مختلف تهیه شده و به دبیرخانه مرکزی فرستاده می‌شود. دبیرخانه مرکزی این مستندات را برای تمامی کشورهای عضو می‌فرستد. این اعلامیه‌ها شامل اطلاعات جامعی در مورد تبهکاران و مجرمین بین‌المللی با ذکر مشخصات هویتی، شگردهای کار، عکس و آثار انگشتان است و به کشورهای عضو کمک می‌کند تا ورود و خروج این مجرمان را کنترل کنند. کلیه اعلان‌های اینترپل به چهار زبان رسمی سازمان منتشر می‌شود و حاوی مشخصات هویتی فرد تحت پیگرد، اطلاعات راجع به جوانب قضایی جرم ارتکابی و اقداماتی که از سوی اداره اینترپل یا نیروی پلیس کشوری که فرد تحت پیگرد در آنجا پیدا می‌شود، باید انجام گیرد، است. اعلان‌های بین‌المللی به عنوان یکی از ابزارهای پیش‌بینی شده برای مبارزه با جرائم است و اعلان‌های بین‌المللی هرکدام بنا به موضوعی خاص با رنگ‌های قرمز، آبی، سبز، زرد، مشکی ، بنفش و نارنجی منتشر می‌شوند. این اعلامیه‌ها بسته به حساسیت محتوایی و موضوع، به چند دسته‌‌ي زیر تقسیم می‌شوند:

اعلان آبی

اعلان آبی به انگلیسی Blue Notic یا استعلام در زمانی صادر می‌شود که فردی تحت نظر پلیس یک کشور باشد و این کشور بخواهد اطلاعات بیشتری راجع به او به دست آورد. در این صورت می‌تواند از دیگر کشورهای عضو و دبیرخانه مرکزی درخواست کند هرگونه اطلاعات جنایی در خصوص فرد مورد نظر در اختیار دارند، ارسال کنند. دریافت این اطلاعات می‌تواند به پلیس کشور مربوط کمک کند تا ارزیابی کاملی در این خصوص به عمل آورده، امکان ارتکاب جرم توسط فرد را پیش‌بینی و از وقوع جرم پیشگیری کند.
اعلان آبی، استعلام و یا جمع‌آوری اطلاعات در صورتی که کشوری بخواهد اطلاعاتی در خصوص فردی به دست آورد با صدور این اعلان از کشورهای عضو و دبیرخانه کل در خواست می‌کند تا هرگونه اطلاعاتی که در اختیار دارند را ارسال کنند؛ اعلان آبی به معنای تحت پیگرد بودن و یا زندانی بودن فرد نیست، بلکه کشورها با جمع‌آوری اطلاعات قصد دارند ضمن ارزیابی کامل فرد مورد نظر، امکان ارتکاب جرم توسط وی را پیش‌بینی و در نهایت پیشگیری یا اطلاعات موجود خود را در رابطه با یک متهم تکمیل نمایند.

اعلان سبز

اعلان سبز به انگلیسی Green Notice یا هشدار برای این‌که پلیس کشورهای عضو از وضعیت یک فرد مجرم که محکومیت خود را گذرانده اما ممکن است دوباره در کشورهای دیگر مبادرت به ارتکاب جرم کند، مطلع شوند. معمولاً ادارات اینترپل کشورهای عضو از طریق دبیرخانه کل و با صدور اعلان سبز، نوع ارتکاب جرم، شگرد کار و دیگر اطلاعات لازم در خصوص چنین فردی را به اطلاع همتایان خود می‌رسانند. این افراد ممکن است در چندین کشور مشغول انجام فعالیت‌های جنایی باشند، لذا مبنای صدور این اعلان‌ها، هشدار به کشورهای عضو و امکان بالقوه ارتکاب جرم است.
اعلان سبز که به اعلان هشدار معروف است توسط کشورهای عضو اینترپل و برای اطلاع دیگر کشورها از سابقه و وضعیت مجرمان بالقوه صادر و کشورها با صدور این اعلان و هشدار به آنها، اطلاعاتی در خصوص نوع و شگرد ارتکاب جرم را در اختیار پلیس کشورهای دیگر قرار می‌دهند لذا مبنای صدور اعلان سبز، هشدار به پلیس کشورها و امکان بالقوه ارتکاب جرم از سوی مجرمان مزبور است.

اعلان زرد

اعلان زرد به انگلیسی Yellow Notice یا اعلان برای گمشدگان در خصوص افرادی صادر می‌شود که از محل معمولی خود گم شده و هیچ‌گونه اثری از آن‌ها نیست؛ بنابراین اینترپل از این طریق می‌تواند به خانواده‌های مفقودان کمک زیادی کند. مشخصات دقیق و عکس گمشدگان توسط اینترپل کشور عضو به دبیرخانه مرکزی ارسال و پس از آن، مرجع اخیر با صدور اعلان گمشدگان، مراتب را به کلیه کشورهای عضو اعلام می‌کند. اعلان زرد برای افرادی صادر می‌شود که بنا به دلایلی پس از خروج از کشور، ارتباط وی با خانواده و یا کشورش قطع شده و هیچ گونه اثری از آنها نیست، لذا مشخصات دقیق و عکس گمشدگان توسط اینترپل کشور عضو به دبیرخانه کل ارسال و بلافاصله اعلان زرد صادر می‌شود.

اعلان نارنجی

اعلان نارنجی برای هشدار به پلیس، موسسات امنیتی و دیگر سازمان های بین‌المللی در خصوص تهدیدهای ممکن با سلاح‌های مخفی و خطرناک، بمب‌های دست‌ساز، دیگر مواد خطر زا و نیز زندانیان فراری است.

اعلان بنفش

برای شگرد و شیوه جدید مجرمان، “اعلان بنفش” صادر می‌شود. به این صورت که پلیس در مبادی ورود و خروج کشورها و یا در عملیات‌های پلیسی به شیوه و شگرد جدید مجرمان دست پیدا می‌کنند، لذا شگرد مزبور توسط پلیس کشور عضو به دبیرخانه اینترپل اطلاع داده شده که بلافاصله برای آگاهی پلیس دیگر کشورهای عضو اعلان بنفش صادر می‌شود.

اعلان مشکی

اعلان مشکی به انگلیسی Black Notice یا اعلان برای اجساد گمشده است. برای زمانی است که پلیس کشوری که این اجساد در آنجا پیدا شده، از طریق اداره اینترپل مربوط از دبیرخانه مرکزی می‌خواهد در این خصوص اقدام به بررسی کند. خانواده‌هایی که از نزدیکان خود مدت‌ها بی‌خبر هستند و به دلایل مختلف به کشورهای دیگر مسافرت کرده‌اند، می‌توانند با مراجعه به آرشیو و با ملاحظه عکس‌ها و مشخصات اجساد شناسایی نشده، آن‌ها را شناسایی کنند. اعلان مشکی متعلق به اجساد مجهول‌الهویه و شناسایی نشده است و این اعلان برای افراد فوت شده‌ای که هویت آنها شناسایی نشده است، صادر می‌شود؛ معمولاً این افراد علاوه بر نداشتن مدارک قانونی هنگام عبور غیرمجاز و یا تردد غیرقانونی، فوت و یا کشته شده اند که بنا به دلایلی شناسایی اجساد و هویت آنها مشکل است.
پس از صدور اعلان مشکی، عکس جنازه، اثر انگشت و دیگر مشخصات وی به تمام کشورها ارسال می‌شود، لذا شناسایی اجساد مجهول الهویه براساس لیست افراد گمشده و یا بانک‌های اطلاعاتی موجود در پلیس کشورهای عضو اینترپل صورت می‌پذیرد.

اعلان قرمز

اعلان قرمز به انگلیسی Red Notice یا اعلان برای افراد تحت پیگرد است. با این اعلان می‌توان افرادی را که مرتکب جرم می‌شوند و به کشور یا کشورهای دیگر می‌گریزند را تحت پیگرد بین‌المللی قرار داد. در اعلان قرمز تصریح می‌شود که اداره اینترپل کشوری که فرد تحت پیگرد در آنجا پیدا شود، باید بلافاصله اداره اینترپل کشور درخواست‌کننده و دبیرخانه مرکزی را مطلع کند. از نظر کشورهایی که اعلان قرمز را به موجب نظام قضایی‌شان به رسمیت شناخته‌اند، اعلان قرمز به منزله درخواست دستگیری موقت است؛ لذا اعلان قرمز از این جهت مبنای حقوقی دستگیری فرد تحت پیگرد را تشکیل می‌دهد. به همین دلیل، در اعلان قرمز تأکید می‌شود کشور درخواست کننده، از چه کشورهایی درخواست استرداد متهم را می‌کند. در واقع، اخطار قرمز یک درخواست بین‌المللی برای همکاری پلیسی و قضایی است و توسط سازمان‌های قضایی در کشورهای مختلف صادر می‌شود. این اخطار، شامل اطلاعاتی مانند نام، جنسیت، تاریخ تولد، شماره گذرنامه، جنسیت، توضیحات درباره جرم مزبور، توضیحات درباره محل اقامت یا تحصیل و دیگر اطلاعات مربوط به شخص است.
اخطار قرمز، پیامدهایی شدید برای فرد دارد، زیرا این اخطار می‌تواند باعث بازداشت و تحویل فرد به کشوری شود که در آن، متهم به جرمی مورد تعقیب و پیگرد قرار دارد. بعلاوه، پیگیری و دستگیری فرد در نتیجه این اخطار، ممکن است به تحقیقات بیشتر و محاکمه در دادگاه منجر شود. در مواردی که این اخطار صادر می‌شود، فرد متهم می‌تواند به وکیل خود درخواست کمک کند و از حقوق خود در جریان بودن این موضوع مطلع شود. اخطار قرمز در اینترپل، به‌عنوان یکی از ابزارهای موثر در پیشگیری و مبارزه با جرم‌های بین‌المللی شناخته می‌شود. این اخطار به دلیل شبکه بزرگ پلیسی و قضایی بین‌المللی که اینترپل فراهم می‌کند، می‌تواند برای متهمانی که در حال فرار هستند، بسیار خطرناک باشد.
به‌طور کلی، اخطار قرمز در اینترپل شامل دو دسته اصلی از افراد است: متهمانی که در کشوری جرمی را مرتکب شده‌اند و به‌دلیل فرار از دستگاه قضایی این کشور در حال حاضر در سایر کشورها محل اقامت دارند، و متهمانی که در کشوری دیگر متواری شده‌اند و کشور اصلی آن‌ها برای بازداشت و تحویل به دستگاه قضایی خود، با کشورهای دیگر توافق دارد.
بنابراین، اخطار قرمز در اینترپل برای افرادی که به‌دلیل جرمی مشکوک به کار قضایی می‌شوند، یک ابلاغ قانونی بین‌المللی است که می‌تواند به دلیل جدی بودن پیامدهای آن، خطرات زیادی ایجاد کند.
اعلان قرمز، یکی از پایه‌های اصلی استرداد است و در صورت فرار مجرمی به خارج از کشور، بلافاصله این موضوع به پلیس اینترپل کشورهای دیگر از طریق یکی از اعلان‌ها، اعلام می‌شود، پس از دستگیری متهمان در دیگر کشورها، بلافاصله مدارک استرداد با هماهنگی قوه قضائیه و وزارت خارجه تهیه و از طریق مجاری دیپلماتیک و همچنین پلیس بین‌الملل به کشور مزبور ارسال می‌شود؛ کشور مقابل نیز براساس مدارک مورد نظر، متهم فراری را به کشورش بازمی‌گرداند. پلیس بین‌الملل می‌گوید که نام تمام افراد تحت تعقیب در کشورهای مختلف در سایت اینترپل منتشر نمی‌شود، اما «کشور متقاضی است که تصمیم می‌گیرد که آیا اطلاعاتی درباره فرد تحت تعقیب در دسترس عموم قرار بگیرد یا اینکه این اطلاعات فقط برای مقامات قضایی و انتظامی قابل دسترس باشد.» به دلیل سوء استفاده گسترده حکومت‌های ناقض آزادی بیان از اعلان قرمز، مدافعان آزادی بیان، خواستار اصلاح سازوکار پلیس بین‌الملل هستند.

شرایط لغو اعلان قرمز

به گفته اینترپل معمولاً دلایلی که باعث می‌شود نام افراد از فهرست اعلان قرمز در دسترس عموم حذف شود به قرار زیر است:
• فرد تحت تعقیب دستگیر و به کشور متقاضی عودت داده شده ‌است
• فرد تحت تعقیب درگذشته باشد
• کشور متقاضی درخواست گنجاندن نام فرد تحت تعقیب در لیست اعلان قرمز را پس گرفته باشد
• برای قرار گرفتن نام فرد تحت تعقیب در لیست اعلان قرمز درخواست تجدیدنظر داده شده باشد
• کشور متقاضی در خواست کرده باشد اطلاعات مربوط به فرد تحت تعقیب از «دسترس عموم» به مقامات قضایی و انتظامی محدود شود
لغو یا برداشتن اخطار قرمز اینترپل به‌طور کلی بسیار پیچیده است و نیاز به انجام مراحلی دارد. در واقع، این امر تحت عنوان “رفع اثر اخطار” شناخته می‌شود و برای این امر باید مراحل زیر را طی کرد:
تماس با دفتر اینترپل مربوطه: برای لغو یا برداشتن اخطار قرمز، باید با دفتر اینترپل مربوط به کشوری که در آن اخطار صادر شده تماس گرفته شود.
ارائه مدارک: برای بررسی درخواست لغو اخطار قرمز، باید به دفتر اینترپل مربوطه مدارکی مانند گواهی وکالت، مدارک پزشکی و دیگر مدارکی که نیاز به آن‌ها باشد، ارائه شود.
بررسی درخواست: پس از دریافت مدارک، دفتر اینترپل مربوطه، درخواست شما را بررسی می‌کند و به شما پاسخ خواهد داد.
مراحل قضایی: اگر اخطار قرمز به دلیل صدور حکم قضایی صادر شده باشد، باید مراحل قضایی ضروری را طی کنید تا حکم رسما لغو شود.
لازم به ذکر است که لغو یا برداشتن اخطار قرمز بسیار پیچیده و زمان‌بر است و احتمال موفقیت در درخواست لغو بسته به موارد مختلفی از جمله دلایل صدور اخطار قرمز و مدارک ارائه شده، متفاوت است.

سوءاستفاده بعضی کشورها از اعلان‌های اینترپل

از آنجایی که اینترپل خود افرادی برای دستگیری افراد ندارد، فقط بین پلیس کشورهایی که عضو این سازمان هستند هماهنگی ایجاد می‌کند تا پلیس کشورها مجرمان را برای همدیگر دستگیر کنند. این ۱۹۰ کشور ممکن است دارای نظام‌های دیکتاتوری یا دموکراسی باشند. برطبق تحقیقات کارشناسان تعداد زیادی از اسامی تحت تعقیب که توسط کشورهایی که خود مشکل حقوق بشر دارند به اینترپل گزارش می‌شوند به دلایل سیاسی صورت می‌گیرند. بر طبق همین تحقیقات حداقل ۱۷ کشور جهان از جمله افغانستان، ایران، چین، پاکستان و ونزوئلا از اعلان‌های قرمز اینترپل بر ضد مخالفین سیاسی و فعالین داخلی خود استفاده می‌کنند.
اعلان قرمز پلیس اینترپل یکی از پایه‌های اصلی استرداد است، در صورت فرار مجرمی به خارج از کشور، بلافاصله این موضوع به پلیس اینترپل کشورهای دیگر از طریق یکی از اعلان‌ها، اعلام می‌شود.
اعلان قرمز یکی از مهمترین اعلان هاست که به نوعی جنبه حکم جلب و یا حکم تحت پیگرد بین‌المللی دارد؛ افرادی که مرتکب جرم می‌شوند برای فرار از اجرای عدالت به کشورهای دیگر فرار می‌کنند که برای ردیابی، شناسایی و بازگرداندن آنها به کشور، مراجع قضایی از طریق پلیس بین‌الملل با صدور اعلان قرمز اینترپل، این مجرمان را تحت پیگرد بین‌المللی قرار می‌دهد. اعلان قرمز به معنی استرداد نیست و صرفاً حکم جلب است مانند در خواست کشورها و صدور اعلان، از مراحل استرداد به شمار می‌آید؛ البته درخواست برای صدور این اعلان نیز باید مطابق اساسنامه، آئین نامه اجرایی سازمان اینترپل باشد.

نقش اینترپل در ایران

ایران یکی از اعضای با سابقه سازمان بین‌المللی پلیس جنایی (اینترپل) به‌شمار می‌رود و در اینترپل از سال ۱۳۱۷ خورشیدی عضو است و در این راستا دفتر اینترپل ایران، در تهران تاسیس شد. اینترپل ایران در شهرستان‌های کشور شعبه‌ای ندارد لکن مامور ویژه اینترپل در ادارات آگاهی شهرستان‌ها فعالیت می‌نماید. پلیس بین‌الملل نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران یا معاونت بین‌الملل ناجا، روابط بین‌الملل و ارتباط با اینترپل را انجام می‌دهد. پلیس بین‌الملل نیروی انتظامی ایران مسئولیت حوزه بین‌الملل در ماموریت‌های نیرو‌ها را برعهده دارد به گونه‌ای که موضوعات متنوع در حوزه سازمانی که بخشی از آن به مسائل برون مرزی مرتبط می‌شود را بر اساس ماموریت‌هایش، پیگیری می‌کند و مبارزه با جرایم سازمان یافته و مجرمان در سطح منطقه‌ای و برون مرزی، موضوعات انتظامی- پلیسی، تعاملات و همکاری‌های پلیسی با حوزه‌های مختلف، مدیریت و سیاست گذاری در حوزه بین الملل از وظایف این پلیس به شمار می‌آيد. پلیس بین‌الملل نیروی انتظامی علاوه بر ماموریت‌های ذاتی خود با انواع جرائم سازمان یافته نظیر تروریسم، قاچاق موادمخدر، قاچاق انسان، اشیای عتیقه و نیز دیگر موضوعات مرتبط با این جرائم، مبارزه می‌کند.
بخشی از اعلان‌ها جنبه اجرایی دارد به عنوان مثال در صورت سرقت اموال فرهنگی نظیر اشیا عتیقه از موزه ملی و یا موزه‌های شخصی بلافاصله مشخصات اموال مسروقه از طریق پلیس بین‌الملل ناجا به دبیرخانه اینترپل اعلام می‌شود؛ همچنین در صورت اعلام پلیس کشورهای دیگر مبنی بر سرقت اموال تاریخی، ما نیز این موضوع را بلافاصله به پلیس‌های تخصصی و سازمان‌های مربوطه اعلام می‌کنیم.
اتباع بیگانه که به علت ارتکاب جرم در ایران دستگیر می‌شوند مطابق مقررات و قوانین کشور، در سیستم قضایی پرونده آنها رسیدگی و احکام صادر می‌شود و در هر صورت محکومیت مورد تایید دادگاه، به اجرا درمی‌آید و اتباع ایرانی و خارجی که پس از ارتکاب جرم، متواری شده‌اند، تحت تعقیب دادگاه قرار می‌گیرند و بنا به در خواست محاکم قضایی، پلیس بین‌الملل ناجا، از طریق بخشنامه‌های بین‌المللی، اعلان تحت تعقیب را به پلیس کشورهای عضو سازمان اینترپل اعلام می‌کند.

تعداد مشمولين و افراد تحت تعقيب اخطارقرمز اینترپل چند نفر است؟

تعداد مشمولین و افراد تحت تعقیب اخطار قرمز اینترپل در هر زمان مشخص نیست و به دلیل مسائل امنیتی، این اطلاعات به صورت عمومی اعلام نمی‌شود. همچنین، تعداد افراد مشمول اخطار قرمز متغیر بوده و با توجه به موضوعات مختلفی مانند تحقیقات جرم‌شناسی، تروریسم، تجارت، قاچاق و… می‌تواند تغییر کند. در هر صورت، این افراد به دلیل جنایاتی که مرتکب شده‌اند، تحت تعقیب بین‌المللی قرار گرفته‌اند و در سطح جهانی جستجو می‌شوند.

اخطار قرمز شامل چه جرم‌ها و تخلفاتی می‌شود؟

اخطار قرمز اینترپل برای جرایم بسیار جدی و تخلفات بین‌المللی صادر می‌شود. برخی از مواردی که اخطار قرمز اینترپل برای آنها صادر می‌شود عبارتند از:
جرایم خشونت آمیز و جنایات علیه انسانیت، مانند قتل، تجاوز، آزار جنسی، اسارت و سوء استفاده از کودکان
قاچاق مواد مخدر، مسلح، کودکان، زنان و انسان‌ها
تروریسم و ارتباطات با گروه‌های تروریستی
جرایم مالی و اقتصادی بسیار جدی، مانند تبانی، سوء استفاده از قدرت، تخلفات مالی و رانت‌خواری
جرائم رایانه‌ای و سایبری، مانند سرقت اطلاعات، تزویر اطلاعات، حملات سایبری و …
جرایم محیط زیستی، مانند قاچاق حیات وحش و محصولات حیاتی، تخریب محیط زیست و آلودگی‌های محیطی بسیار جدی
تلاش برای شکنجه یا مجازات بدون دادگاه
جنایات مرتبط با دفاع از نظام
سرقت، آدم‌ربایی، سرقت از بانک و …
در کل، اخطار قرمز برای جرایم بسیار جدی صادر می‌شود و افرادی که مورد تعقیب قرار گرفته‌اند، اغلب جرائم سنگینی را مرتکب شده‌اند.

کسی که در لیست اخطار قرمز قرارگرفته چه باید بکند؟

افرادی که در لیست اخطار قرمز اینترپل قرار دارند، باید به سرعت با یک وکیل جهت مشاوره حقوقی تماس بگیرند و سعی کنند در مورد وضعیتشان در جریان باشند. آنها باید به دقت بررسی کنند که دلایل و مواردی که باعث اخطار قرمز شده‌اند، چیستند و چه گونه پیامدهایی برایشان دارند. در صورتی که فرد در لیست اخطار قرمز اینترپل قرار دارد، بهتر است که با سفارت یا کنسولگری کشور خود در خارج از کشور خود تماس بگیرد و به آنها اطلاع دهد. همچنین اگر افراد احتمال می‌دهند که قرار است در کشوری که اخطار قرمز برایشان صادر شده است، بازداشت شوند، بهتر است که با سفارت یا کنسولگری کشور خود در آن کشور تماس بگیرند و اطلاعات لازم را تحصیل نمایند. همچنین با توجه به جدی بودن اخطار قرمز و عواقب آن، باید بررسی کنید که آیا شما مسئول جرمی هستید یا نه و بهتر است که با وکیل خود در مورد گزارش این موضوع با اینترپل صحبت کنید.